دورنمای صنعت آسانسور، مصائب و امیدواری ها

در بررسی مشکلات و موانعی که در مسیر پیشرفت و رشد جوامع در حال توسعه وجود دارد، می توان با پاره ای عوامل مهم و تاثیرگذار برخورد کرد که البته ممکن است در هر یک از این کشورها متفاوت باشند. اما برخی عوامل که می توان گفت ارتباط فراوانی با دنیای جدید و تغییرات و تبدیلات آن دارند در بسیاری از کشورها به عنوان مانعی مشترک از دغدغه های مهم دولت ها به شمار می روند. یکی از این موانع، رشد روزافزون جمعیت است. به گونه ای که هشدارهای سازمان های بین المللی در چند سال اخیر فزونی یافته اند و از رشد بی رویه جمعیت به عنوان عاملی بازدارنده در مسیر پیشرفت و توسعه نام می برند. این مسئله موجب شده است که سران دولت های مختلف، برخوردهای جداگانه ای با این مسئله داشته باشند. مثلاً در کشور چین برای جلوگیری از ازدیاد جمعیت، برای خانوارها حداکثری از تعداد فرزند معین کرده اند و در صورت تخطی از آن دیگر فرزندان از امکانات رفاهی و خدماتی بهره ای نخواهند برد.

 گزینش چنین رویکردی از جانب دولت ها بیش از پیش به اهمیت مضرات ازدیاد بی رویه جمعیت و ارتباط آن با بروز بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی تاکید می کند. از این رو کارشناسان برای مقابله با بحران ازدیاد جمعیت و کنترل آن در جریان مدیریت سیستم های شهرسازی راهکارهای متفاوتی را مورد توجه قرار داده اند. یکی از این راهکارها رشد عمودی ساختمان ها و استفاده از مرتفع سازی برای اسکان جمعیت است. این راهکار البته از آن دست تصمیماتی است که در اساس بر مبنای نوعی اجبار شکل گرفته است. اجبارهایی که مسئله ساخت و ساز را از حالت افقی به عمودی تغییر داده اند زیاد هستند که یکی دیگر از مهم ترین آنها بحث گرانی قیمت زمین است. به این ترتیب مسئله گرانی زمین، افزایش جمعیت و عوامل مهمی از این قبیل موجب شده است که بشر به اجبار به سمت مرتفع سازی حرکت کند. در کشور ما نیز بنا بر دلایل اجمالی که ذکر شد، موضوع مرتفع سازی و استفاده از حداقل فضا برای اسکان جمعیت به امری مهم و اساسی تبدیل شده است. در سال های گذشته همواره شاهد بوده ایم که در شکل متعارف ساخت و ساز تغییرات عمده ای حاصل شده و رشد ساخت و ساز به جریان اصلی مهندسی شهری تبدیل شده است. به همین دلیل رعایت استانداردهای روز دنیا یکی از مهم ترین موضوعات به شمار می روند. اگر از این دریچه به صنعت ساخت و ساز در کشور نگاه کنیم به چه نتایجی خواهیم رسید؟ استانداردهای جهانی در این صنعت در کشور ما به چه میزان رعایت می شوند؟ پاسخ به این سوال اگرچه چندان دشوار نیست اما حل معضلات آن به میزان زیادی غیر قابل دسترسی جلوه می کند. این مسئله در عرصه ساخت و ساز شامل موارد گوناگونی می شود که هرکدام در کنار هم موجب شده اند که به طور کلی صنعت ساخت و ساز در موقعیت قابل رضایتی قرار نداشته باشد. یکی از ارکان اساسی که در رشد ساخت و سازهای چند طبقه می بایست مورد توجه قرار گیرد نصب آسانسور درآنها است که این مسئله خود به خود سوال های بی پاسخ فراوانی را به وجود می آورد. وضعیت عرضه آسانسورها در ساختمان های مدرنی که امروزه در هر گوشه شهر سر بر می آورند، به چه صورت است؟ آیا همه تکنولوژی ها و استانداردها در این آسانسورها رعایت می شوند تا حد اقل‌ تبعات مالی و ایمنی  را به دنبال داشته باشند؟ شرکت های آسانسوری چه تلاش هایی می کنند تا روند کیفی عرضه این دست از آسانسورها شکل حرفه ای ر قابت گونه از منظر ارتقای سطوح فنی و کیفی به خود بگیرد؟

پر واضح است که وقتی یک فرد فعال در صنعت آسانسور زمانی که به یک ساختمان مرتفع نگاه می کند اولین چیزی که به ذهنش متبادر می شود کیفیت و کارآیی آسانسوری است که در آن نصب شده است. طبعاً این فرد با این تفکر به دیدگاه های تازه ای در مورد حرفه اش دست می یابد و بیش از هر چیز به بقای کار خود و نیز دستیابی به تکنولوژی های به روزتر می اندیشد و اینکه در آینده چه راهکارهایی را باید برای پیشرفت خود مدنظر قرار دهد. به نظر می رسد این سوال ها اگر به صورت مقطعی و در همان لحظه در ذهن این فرد جریان پیدا کند به احتمال فراوان به همان آسانی از ذهنش پاک خواهد شد. اما اگر مباحث صنعت آسانسور در دیدگاهی کلان نگر از جانب فعالان آن مورد بررسی قرار گیرد، با سوال های مهم و قابل طرح فراوانی رو به رو خواهیم شد که پاسخ به آنها می تواند به میزان فراوانی راهگشا باشد. اگر بخواهیم زمانی خاص را معین کنیم و به چشم اندازهای صنعت آسانسور در آن سال بپردازیم به چه نتایجی خواهیم رسید؟ آیا تکنولوژی مدرن روز دنیا در صنعت آسانسورسازی کشور در آن دوره به کار گرفته می شود یا اینکه همچنان بر مبنای سیستم بازار سنتی که در سال های گذشته نمود زیادی داشت رفتار خواهد شد؟ به هر روی پاسخ این سوال ها ارتباطی مستقیم با وضعیت فعلی صنعت و چگونگی اتخاذ تصمیم های کارشناسانه از جانب فعالان صنعت خواهد داشت. آیا روند فعلی تولید آسانسور در ایران پاسخگوی نیاز فراوان کشور به آسانسور درسال های آتی خواهد بود؟ آیا صنعت آسانسور کشور می تواند به تقاضای فراوان ساختمان های در حال احداث در سال های آتی پاسخی درخور توجه بدهد؟ شرکت های داخلی چقدر تلاش خود را صرف تحقق این مهم می کنند؟ در حال حاضر در دنیا شرکت های بزرگ خودروسازی برای ارائه بهتر خدمات و روند کیفی و در نهایت کسب بازار حداکثری مطلوبتر در حال ادغام با یکدیگر هستند. این شرکت ها عمدتاً امتیاز شرکت های دیگر ( ترجیحا شرکتهای کوچک ) را خریداری می کنند و یا اینکه از رویه مشارکت بهره می گیرند. این مسئله کمک می کند که دانش روز این صنعت میان کارشناسان این شرکت ها در جریان باشد و آنها را به جنبش های نرم افزاری جدید متصل کند. در صنعت آسانسور ما چه تعداد از شرکت ها به اینگونه ارتباطات می اندیشند؟ چه ارتباطی با شرکت های بزرگ خارجی که به هر روی صاحب تکنولوژی های نوینی هستند ایجاد می کنند؟ آیا نیروهای آکادمیک که با استفاده از دانش روز و استفاده از عنصر زبان می توانند با کارشناسان شرکت های خارجی ارتباطی عمیق ایجاد کنند در شرکت های داخلی جایگاهی دارند؟

صنعت آسانسور ایران از مشکلات فراوانی رنج می برد که شاید ذکر جزء به جزء همه آنها در حوصله این مقال نگنجد.اما در نگاهی کلی می توان گفت آنچه که به آینده این صنعت مربوط می شود اعمال سیاستهایی است که دستاوردهای موردی و کوتاه مدت را مورد هدف قرار ندهد و به افق چشم اندازهای آینده آن بپردازد. صنعت جوان آسانسور ایران برای فاصله گرفتن از دوران ناپختگی و منفعل نیازمند ارایه راهکارهایی است تا از این دوران که توام با بحران و کاستی ها است فاصله بگیرد. یکی از مهمترین مباحث امروز صنعت بالا بردن ضریب کیفی و تکنیکی در آسانسور است. اگر چه در این صورت قیمت تمام شده ممکن است بسیار بیشتر از شرایط فعلی شود اما با توجه به بالا رفتن میزان کیفیت موضوعی امری قاعده مند و منطقی به نظر می رسد. همچنین می بایست شرایطی فراهم شود تا از ورود بی رویه آسانسورهای با قیمت نازل و مالاً کم کیفیت خارجی جلوگیری شود. باید توجه داشته باشیم که در صورت تکرار و ادامه وضع موجود، مصرف کننده داخلی به استفاده از محصولات بی کیفیت و ارزان قیمت عادت پیدا می کند و در این صورت نمی توان هیچ امیدی به تغییر الگوی مصرف اصولی مصرف کننده داشت. باید توجه داشته باشیم که اگر تولید داخلی از نظر کیفی و کمی دچار تحول نشود فی المثل در سال 1400 که پیش بینی می شود جمعیت به بیش از 100 میلیون نفر برسد عملاً مجبوریم برای تامین نیاز داخلی دست به واردات گسترده ای بزنیم که در آن صورت علاوه بر ورود هر نوع آسانسور بی کیفیت از خارج از کشور،‌ تولیدکننده داخلی در میان چرخ دنده های این اقتصاد بیمار له خواهد شد.

محمد تقوی