هنگام گیر کردن در آسانسور چه باید کرد؟

   ترجمه: محمد حاج زمان

   مجله دنیای آسانسور - شماره 26

شرکت شما می‌تواند
اسپانسر این مقاله باشد.

   کلیه حقوق این مقاله محفوظ بوده، و تنها نقل بخشی از آن با ذکر نام نویسنده مطلب،
   مجله «دنیای آسانسور» و لینک مستقیم آزاد است.

مقدمه مترجم:

امروزه آسانسور به عنوان وسيله‌اي جهت تسهيل در امر جابه‌‌جايي شهروندان، به طور گسترده در ساختمان‌ها و مراکز مختلف در سراسر دنیا استفاده مي‌شود. با وجود اقدامات انجام شده جهت ایمن‌سازی آسانسورها، هر از چندی شاهد رخدادهای ناگواری هستیم که منجر به وارد آمدن صدمه به استفاده کنندگان از این وسیله می‌شود. یکی از رایج‌ترین مواردی که باعث آسیب دیدن افراد می‌شود، زمانی است که مسافران سعی می‌کنند از آسانسورهایی که به هر دلیل از حرکت ایستاده‌اند خارج شوند. از این رو در بسیاری از نقاط دنیا سازمان‌های مختلفی به وجود آمده‌اند که با آموزش همگانی در زمینه استفاده ایمن و صحیح از آسانسور از طریق برنامه‌های اطلاع‌رسانی و بالا بردن آگاهی عمومی سعی در پیشگیری از این وقوع حوادث این چنینی دارند.

با افزايش ضريب نفوذ کاربرد آسانسور در ايران، بر آن شدم تا از طریق ترجمه مقالاتی که در این زمینه در نشریات معتبر جهانی منتشر شده‌اند، گامی کوچک در افزایش آگاهی هم‌وطنان عزیزمان نسبت به مقوله ایمنی آسانسور بردارم. در این راستا، مطلبی انتخاب شده است که با زبانی ساده مهم‌ترین نکاتی را که هنگام از کار افتادن آسانسور بایستی رعایت شود توضیح می‌دهد. همان طور که در ادامه خواهید دید، اهمیت چنین نکاتی تا آن‌جا است که این مقاله بنا به درخواست یکی از خوانندگان مجله منبع تدوین و در اختیار عموم قرار گرفته است.

***************

«دوشنبه شب مرد 25 ساله‌ای که سعی داشت از آسانسوری که بین طبقات یک مرکز تجاری-تفریحی نوساز گیر کرده بود، خارج شود، در چاه آسانسور سقوط کرد و جان خود را از دست داد.» سخنگوی آتش نشانی - گزارش تلويزیون کومو- سیاتل – 20 فوریه 2006

«صبح امروز پاهای مردی که سعی داشت از آسانسور حامل گروهی که از یک مهمانی بازمی‌گشتند خارج شود، قطع شد.» نسخه آنلاین روزنامه نیویورک پست – 20 می 2006

«پسر 17 ساله‌ای که در اردوی تیم فوتبالی در دانشگاه آرکانزاس حضور داشت؛ زمانی که می‌خواست از آسانسوری که بین طبقات ساختمان دانشکده گیر کرده بود خارج شود، گیر افتاد.» اخبار صبحگاهی – 21 ژوئن 2006

در مقام معمار، مالک ساختمان، مشاور فنی آسانسور، مهندس، بازرس و مسافر؛ عناوینی مانند آن چه در بالا آمد توجه ما را به خود جلب می کند. ما هر روز از آسانسورها استفاده می‌کنیم. ما زندگی خود را صرف طراحی، نصب و بازرسی آسانسور یا قطعات آن می‌کنیم. اتفاق جالبی نیست که مردم در آسانسور گیر بیافتند، دردآورتر وقتی است فردی که سعی دارد به تنهایی از آسانسور خارج شود، آسیب ببیند.

در شماره آوریل 2006 مجله دنیای آسانسور، یکی از خوانندگان پیشنهاد کرد تا مقاله راهنمایی نوشته شود تا به مدیران ساختمان و مستاجرها بیاموزد وقتی در آسانسور گیر افتاده‌اند چکار کنند. او پیشنهاد کرد مقاله شامل آمار و نمونه‌هایی برای تأکید بر این نکته باشد که ترک کردن کابین آسانسور ممکن است نتایج وخیمی را به دنبال داشته باشد و هم‌چنین پروتکلی را توصیه کند تا شاید این مشکل حل شود. این سه حادثه اخیر که در بالا به آن اشاره شد، کافی بود تا درخواست این خواننده اجابت و این مقاله تهیه شود.

درک مسأله

آسانسور به سه دلیل عمده از کار می افتد:

1- قطع برق ساختمان

2- استفاده نادرست مسافر از آسانسور

3- نقص مکانیکی و الکتریکی

برق ممکن است برای چند دقیقه یا چند ساعت قطع شود، گاهی تا چند روز و در موارد بسیار نادر قطع برق ممکن است هفته‌ها طول بکشد. دلایل قطع برق عبارتند از:

● نابهنجاری در سرویس دهی از سوی شرکت برق یا در اثر طوفان‌های الکتریکی (مانند رعد و برق)

● تصادفات، مثلا وسیله نقلیه‌ای با تیر برق‌رسانی برخورد کند و ترانسفورماتوری را از خط خارج کند.

● کمبود انرژی، مشابه کمبود انرژی سال 2001 که کالیفرنیا را با تجربه خاموشی نوبتی مواجه ساخت. (خبرگزاری سی‌ان‌ان - 19 مارس 2001)

● خطای انسانی، مشابه خاموشی سال 2003 که جریان برق را بین نیویورک در شرق، تورنتو در شمال و دیترویت میشیگان در غرب قطع کرد. (خبرگزاری سی‌ان ان - 15 آگوست 2003)

● بلایای طبیعی، مشابه قطع برق طولانی مدت ناشی از گرباد کاترینا در سال 2005 (خبرگزاری فاکس نیوز – 29 آگوست 2005)

استفاده نادرست انسانی زمانی رخ می‌دهد که مسافران سیستم‌های مکانیکی یا الکتریکی آسانسور را دستکاری کنند. مواردی هم چون سوار شدن بیش از حد ظرفیت، باز کردن درها با توسل به زور، نگه داشتن آسانسور و استفاده از زنگ اعلام خطر (به جز در مواقع اضطراری) از این دسته است. استفاده نادرست از آسانسور تهدیدی جدی برای امنیت مسافران به حساب می‌آید.

نقایص مکانیکی و الکتریکی یک آسانسور را می‌توان با نقص فنی یک خودرو مقایسه کرد. تفاوت این جا است که وقتی نقایص بروز می‌کند، احتمال گیر افتادن مسافران آسانسور نسبت به مسافران خودرو بیشتر است.

اقدامات مناسب

بسیاری از مردم گمان می‌کنند می‌توانند به سلامت از آسانسور خارج شوند. بیرون پریدن یا بالا رفتن از آسانسور به شدت غیر عاقلانه است. بسیار از حوادث در حوزه آسانسور نتیجه زمانی است که مردم تلاش می کنند خودشان از آسانسور خارج شوند.

متخصصان آسانسور و افراد دیگری که در این صنعت مشغول به کار هستند، به افرادی که در آسانسور مانده‌اند این توصیه‌ها را می‌کنند:

● در آسانسور بمانید. آسانسور سقوط آزاد نمی‌کند و ایمن است. شما در امان هستید.

● مردم را در کابین نگه دارید. مسافران آسانسور نبایستی با اهرم انداختن درها را باز کنند. درها به دلیلی بسته هستند. توسل به اهرم برای باز کردن درها ممکن است مانع از حرکت آسانسور به منظور نجات دادن مسافران شود.

● نگران هوا نباشید. کابین آسانسور در برابر جریان هوا ایزوله نیست. اکسیژن شما تمام نمی‌شود.

● نگران ماندن در تاریکی نباشید. سیستم روشنایی اکثر آسانسورها هنگام توقف آسانسور همچنان کار می‌کند. حتی اگر جریان برق قطع شود، بسیاری از آسانسورها مجهز به سیستم باتری پشتیبان برای تأمین روشنایی اضطراری هستند.

● خونسرد و صبور باشید. سعی کنید دیگران را آرام نگه دارید.

● با افرادی که خارج از آسانسور هستند تماس بگیرید.

● هنگام باز شدن درهای آسانسور توسط تیم نجات، از آن‌ها فاصله بگیرید.

● روی زمین بنشینید. با این کار وقتی آسانسور دوباره حرکت کند تعادل‌تان به هم نمی‌خورد.

اکثر ما با راهنمای ASME A17.4 برای مواقع اضطراری آشنا هستیم. در بخش 1.1 راهنما آمده است:

«توصیه می‌شود هرگونه عملیات نجات مسافران از داخل کابین آسانسور تحت نظارت مستقیم پرسنل آسانسور انجام شود، چرا که این افراد به واسطه تجربه و تخصص خود، تدبیر لازم برای فائق آمدن بر خطرات پیچیده احتمالی را دارا هستند... در شرایط اضطراری، عملیات نجات مسافران بایستی توسط پرسنلی انجام که به دقت انتخاب شده و آموزش دیده‌اند...» (تأکید توسط نویسنده اضافه شده است.)

بخشی از نقل قول بالا جهت تأکید بر نکاتی چند ایرانیک شده است. سازندگان آسانسور سعی دارند آسانسورهایی را طراحی کنند و بسازند که به راحتی قابل استفاده برای کاربر باشد و در به دست آوردن اطمینان حمل و نقل عمومی موفق عمل کند. سادگی بیش از حد فشردن یک دکمه و فراخوانی آسانسور به طبقه مورد نظر می‌تواند گمراه کننده باشد. منطق سیستم کنترلی، عملکرد و مکانیک آسانسور به غایت پیچیده است. عملیات نجات مسافران باید توسط پرسنل واجد شرایطی انجام شود که به دقت انتخاب شده و آموزش دیده‌اند. دستورالعمل ASME A17.4 جایی برای تفسیرهای شخصی باقی نگذاشته است. مسافرانی که در آسانسور مانده‌اند و صلاحیت لازم را ندارند، نباید سعی کنند از آسانسور خارج شوند یا به افرادی که در آسانسور گیر افتاده‌اند کمک کنند تا بیرون بیایند.

برقراری ارتباط: کلید حل مشکل

ببینیم کسی که در آسانسور گیر کرده است چطور می‌تواند به نحو مقتضی با افراد بیرون آسانسور ارتباط برقرار کند:

● استفاده از زنگ خطر آسانسور

● استفاده از تلفن موقعیت‌های اضطراری تعبیه شده در کابین

● روش قدیمی و موثر فریاد زدن و کوبیدن به در آسانسور

● استفاده از تلفن همراه

زنگ خطر اطلاعات اندکی را به افراد بیرون آسانسور می‌دهد و تنها نشان می‌دهد که آسانسور در جایی از ساختمان گیر کرده است و کسی داخل آن است. با تلفن اضطراری استفاده کننده آسانسور به شخص آموزش دیده و خبره‌ای وصل می‌شود. اگر به دلیلی تلفن اضطرای کار نکند، نباید تأثیر داد و فریاد و مشت زدن به در آسانسور را دست کم بگیرید. مسئول ساختمان ممکن است از نزدیکی آسانسور رد شود و بشنود. هنگامی که تلفن همراه آنتن می‌دهد، ابزار بسیار موثری خواهد بود.

به مجرد این که ارتباط شفاهی برقرار شد، کسی که در آسانسور است بایستی نام ساختمان، شماره آسانسور (اغلب روی صفحه فرمان بالای کلیدها یا داخل در کنار تلفن نوشته شده است)، شماره طبقه‌ای که آسانسور در آن گیر کرده است (اگر مشخص باشد)، شرح خلاصه‌ای از مشکل، تعداد و شرایط کسانی که در آسانسور مانده‌اند (شامل نیازهای پزشکی یا شرایط اضطراری) و هر گونه اطلاعات مفید دیگر را به اطلاع مسئول امر برساند.

مسئولان جوابگویی تماس‌های اضطراری آموزش دیده‌اند که نسبت به فرستادن پرسنل مناسب و باصلاحیت اقدام کنند. به هر حال، زمانی که برقراری تماس تلفنی اضطراری امکان پذیر نباشد و کسی که بیرون از آسانسور است به واسطه فریاد زدن یا از طریق تلفن همراه در جریان امر قرار می‌گیرد، سرنشینان آسانسور می‌توانند به فردی که پاسخ می‌دهد کمک کنند تا با افراد مناسب تماس بگیرد.

یک تقاضای مفید می‌تواند به این صورت باشد: «لطفا کمک خبر کنید. ما در آسانسور در طبقه چهاردهم فلان ساختمان گیر افتاده‌ایم. شماره آسانسور الف-12 است. پنج نفر هستیم و حال همه خوب است. لطفا با مدیر ساختمان تماس بگیرید تا شرکت سازنده آسانسور را خبر کند.»

اگر مورد اضطراری پیش آمده باشد، مثلا یکی از مسافران از بیماری قلبی رنج می‌برد، از کسی که پاسخگو است بخواهید بلافاصله با اورژانس تماس بگیرد. وقتی که از تلفن همراه استفاده می‌کنید، در شرایط اضطراری سرنشینان آسانسور باید خودشان مستقیما با اورژانس تماس بگیرند. (دقت داشته باشید وقتی از تلفن همراه برای تماس با اورژانس استفاده می‌کنید، تماس گیرنده باید تا حد ممکن با ذکر جزییات محل خودش را اطلاع دهد، چرا که اپراتور اورژانس از یک خط تلفن عادی یا شبکه محلی استفاده می‌کند و نمی‌تواند محل شما را تشخیص دهد.) در موارد غیر اضطراری، شرکت آسانسور از موثرترین راه برای فائق آمدن بر این وضعیت آگاه است و بایستی پیش از دیگران در جریان امر قرار داده شود.

مدیران ساختمان بایستی کنش و واکنش داشته باشند

مدیران ساختمان و عموم مردم می‌توانند با پرسیدن درباره اطلاعاتی که در بالا آمد و برقراری تماس با پرسنل مناسب و واجد شرایط به کسانی که در آسانسور گیر کرده‌اند کمک کنند تا از پس مشکل برآیند. مدیر ساختمان بایستی تمامی اطلاعات بایستی را در اختیار شرکت سازنده آسانسور (در موارد غیر اضطراری) یا اورژانس (در موارد اضطراری) قرار دهد. بیشتر مدیران ساختمان صلاحیت این را ندارند به مسافران کمک کنند تا به سلامت از آسانسور خارج شوند. هم مسافرانی که گیر افتاده‌اند و هم مدیران ساختمان باید منتظر افراد واجد شرایط و آموزش دیده بمانند. وقتی که همه منتظر هستند، مدیران ساختمان باید با مسافران گیر افتاده در ارتباط باشند، آن‌ها را آرام نگه دارند و به آن‌ها اطمینان دهند که کمک در راه است. این وظیفه بسیار خطیری است.

بخش 1.3.1 از دستورالعمل ASME A17.4 بیان می‌کند که: «پرسنل مسئول در ساختمان باید فوراً با سرنشینان کابین تماس بگیرند و به آن‌ها اطلاع دهند که جای‌شان امن است، اقدامات برای نجات آن‌ها در جریان است...، از آنجایی که درها ممکن است باز شوند باید از درها فاصله لازم را بگیرند و باید از سیگار کشیدن خودداری کنند.» برای این که از آرامش و راحتی مسافران مطمئن شوند، لازم است که ارتباط با آن‌ها حفظ شود.

اقدامات دیگری که مدیران ساختمان می‌توانند انجام دهند

صاحبان و مدیران ساختمان می‌توانند اقدامات زیر را برای پیشگیری موارد از کار افتادن آسانسور که در اثر قطع برق رخ می‌دهد انجام دهند:

● استفاده از یک ژنراتور به منظور تأمین برق اضطراری برای آسانسور.

ژنراتور می‌تواند در کنار سیستم برق‌رسانی آسانسور جهت تأمین برق سیستم‌های روشنایی، سیستم‌های تلفن، سیستم‌های کامپیوتری و تجهیزات ویژه‌ای که نیازمند برق دائمی هستند، به کار رود.

● نصب سیستم برق اضطراری آسانسور.

ERU در مقایسه با ژنراتور ارزان‌تر بوده و عمل ویژه‌ای را انجام می‌دهد: کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که در طول زمان قطع برق، برق آسانسور تأمین می‌شود تا مسافران بتوانند به سلامت از کابین آسانسور خارج شوند. بسیاری از شرکت‌های سازنده آسانسور ERU را به عنوان یک گزینه پیشنهاد می‌دهند و پیمانکارن آسانسور مدل‌هایی از قبیل Powervator شرکتReynolds & Reynolds Electronics را به عنوان تجهیزات اضافی آسانسور توصیه می‌کنند. وقتی برق عادی ساختمان قطع می‌شود، ERU قطع برق را تشخیص داده و نیروی برق را با تولید یک منبع نیروی شبه سینوسی با استفاده از یک باتری 12 ولت DC شبیه‌سازی می‌کند. پس از این کار ERU سیگنالی را به کنترلر آسانسور ارسال می‌کند تا خبر دهد که برق عادی ساختمان قطع شده است. در نتیجه این امر کنترلر آسانسور را به طبقه مناسب می‌آورد و درها را باز می‌کند.

● تدوین دستورالعمل مناسب برای عملیات نجات و تربیت نیروهایی برای پیروی کردن از آن.

تربیت نیروها در همه موارد بایستی توسط پرسنل واجد شرایط و باتجربه‌ای که مشغول به کار هستند صورت گیرد. برای کسب اطلاعات اضافی در این زمینه، خوانندگان می‌توانند یک کپی از راهنمای ASME A17.4 برای مواقع اضطراری را از طریق انجمن مهندسان مکانیک آمریکا (ASME) تهیه کنند. ASME دوره‌هایی را برای عملیات نجات اضطراری مسافران به همراه نمایش نوارهای ویدئوهایی مرتبط برگزار می‌کند. برای اطلاع بیشتر از مجموعه دوره‌های آموزشی ASME به وب‌سایت این موسسه به آدرس www.asme.org مراجعه کنید.

منبع:

Elevator World Magazine – September 2006