مقدمه:

توسعه صنعتی و گسترش آن مشكلاتی را برای بشر قرن 20به دنبال داشته است. از جمله این مشكلات توسعه بی رویه شهرها و شكل پیچیده تر آن ایجاد كلان شهرها با تمامی مشكلات و غالباً ناهنجاری های خاص آن بوده است. به عبارت ساده تر گسترش افقی شهرها ارتباط رودررو و معمول بین افراد را كاهش و بعضاً نیروی انسانی متحمل هزینه های گزاف به لحاظ زمان و سرمایه می شود. این امر از مدت ها قبل مشكل اصلی مسئولین برنامه ریزی مدیریت شهری، طراحان و مجریان شهرسازی و محققین علوم اجتماعی كشورهای پیشرفته بوده و نهایتاً ذهن جستجوگر بشر راه حل های مختلفی برای رفع این معضل ارائه كرد. یكی از این راهكارها، توسعه عمودی شهرها به جای توسعه افقی آنها بود كه موجب فراگیر شدن برج و بلندمرتبه سازی شد و ایجاد شهرهایی با شكل و شمایل جدید را به دنبال داشت. به تبع آن، نیازهای جدیدی نیز بروز كرد. یكی از این نیازها انتقال سریع نیروی انسانی، كالا و خدمات بود كه با ساخت آسانسور و بالابرها تحول شگرفی در صنعت ساخت و ساز به وجود آمد و شركت های معتبر آسانسورسازی در سراسر جهان گسترش یافتند.

كشور ما نیز – اگرچه با آهنگ كند و طولانی – اما به هر حال با این توسعه همراه گردیده. امروزه حداقل برای مردم شهرهای بزرگ ایران مثل تهران برج سازی و بلندمرتبه سازی امری كاملاً مانوس است. رواج استفاده از آسانسور در كشور ما همچون سایر كشورها و همانند هر وسیله ساخت بشر با خطراتی همراه می باشد. نتیجه طبیعی بروز خطر نیز ایجاد زیان یا مسئولیت و یا هر دو است. این موضوع سبب شد كه شركت های بیمه زیان مسئولیت های ناشی از بروز خطرات استفاده از آسانسور را از بیمه گذار (مالكین، صاحبین، نصب كنندگان آسانسور یا كسانی كه مسئولیت سرویس و نگهداری از آسانسور را به عهده دارند) به خود انتقال داده و رشته ای نسبتاً نوین در صنعت بیمه كشور ایجاد شد. شركت های بیمه نیز در ارائه پوشش های مناسب بیمه ای آسانسور به طیف وسیع سازندگان، نصابان، استفاده كنندگان و مالكین این وسیله سرویس هایی را ارائه می دهند كه در این مقاله به شرح مختصر آن می پردازیم.

قبل از آشنایی با انواع بیمه های رایج آسانسور، لازم است درباره بیمه مسئولیت توضیح مختصری داده شود:

بیمه مسئولیت:

طبق قانون مدنی كشور هر كس موجب زیان برای دیگری شود مسئول جبران آن است. مسئولیت، گونه های مختلفی دارد كه مهم ترین آنها مسئولیت اخلاقی و مسئولیت قانونی است. مسئولیت قانونی خود شامل مسئولیت كیفری و مسئولیت مدنی است. بنابراین تحقق مسئولیت قانونی منوط به ورود زیان به فرد (مسئولیت مدنی) یا جامعه (مسئولیت كیفری) است كه از لحاظ اصول حاكم بر قراردادهای بیمه، فقط مسئولیت مدنی قابل بیمه شدن است. به همین جهت ماده 4 قانون بیمه مصوب سال 1316 بیان می دارد: "موضوع بیمه ممكن است مال باشد اعم از عین یا منفعت یا هر حق مالی یا هر نوع مسئولیت حقوقی ..."

1- بیمه مسئولیت مدنی مالكین (تولیدكنندگان، نصابان، ...) آسانسور در قبال استفاده كنندگان:

به موجب این قرارداد مسئولیت، بیمه گذار (كه می تواند شامل مالكین، تولیدكنندگان، نصابان و شركت ها و افرادی كه مسئولیت سرویس و نگهداری از آسانسور را عهده دار هستند باشد) خسارت وارده به استفاده كنندگان از آسانسور را با توجه به شرایط و مقررات مندرج در بیمه نامه و بر اساس قانون و عرف بیمه در ایران جبران خواهد كرد. خسارات وارده می تواند جانی یا مالی باشد. خسارات جانی دیه فوت و نقص عضو و جبران هزینه های پزشكی حداكثر تا سقف مندرج در قرارداد را شامل می شود.

2- بیمه مسئولیت مدنی كارفرما در قبال كاركنان:

شركت های سازنده و نصب كننده آسانسور نیز همانند سایر شركت های تولیدی و خدماتی نگرانی حوادث حین كار را كه برای پرسنل و نیروی ماهر و غیر ماهرشان اتفاق می افتد داشته و دارند. بیمه مسئولیت مدنی كارفرما در قبال كاركنان، غرامات ناشی از صدمات جانی و جسمانی كاركنان را كه ناشی از وقوع حوادث حین كار در محدوده مكانی مندرج در بیمه نامه باشد حداكثر تا سقف تعهدات مندرج در بیمه نامه جبران می نماید.

3- بیمه تمام خطر نصب (Erection All Risk Ins)

این بیمه نامه كه معمولاً مورد درخواست شركت های نصب كننده آسانسور است، آسانسورهایی را تحت پوشش قرار می دهد كه ارزش بسیار بالایی داشته و مدت زمان عملیات نصب آنها نسبتاً طولانی است و در صورت وقوع خطر حجم گسترده ای از كالا، سرمایه و نیروی انسانی تلف می شود. مدت اعتبار بیمه نامه از زمان آغاز عملیات نصب آسانسور شروع و در پایان عملیات نصب خاتمه می یابد. البته یك دوره آزمایش و نگهداری (كه بسته به مورد، زمان آن متفاوت است) نیز به مدت فوق افزوده می شود.

این بیمه نامه شامل دو بخش است:

-         خسارات مادی.

-         مسئولیت مدنی در قبال اشخاص ثالث.

خسارات مادی ارزش اقلام مورد نصب، هزینه نصب، كارهای ساختمانی و هزینه جمع آوری ضایعات را در بر می گیرد كه در صورت وقوع حادثه با توجه به پیشرفت فیزیكی عملیات نصب و با عنایت به شرایط و مقررات حاكم بر قرارداد خسارت وارده پرداخته می شود. ضمناً می توان عملیات نصب را نسبت به خطرات طبیعی (از قبیل زلزله، آتشفشان، سیل و ...) نیز تحت پوشش بیمه مذكور قرار داد.

بخش دوم ناظر بر مسئولیت مدنی در قبال اشخاص ثالث است كه خسارات مالی و جانی وارده به آنها در هنگام نصب آسانسور توسط بیمه گذار را تحت پوشش قرار می دهد.

4- بیمه آتش سوزی:

آسانسورها به خصوص در ساختمان های بزرگ همواره بخشی از ارزش افزوده یك ساختمان محسوب می شوند و جزئی از دارایی های ثابت اشخاص حقیقی و حقوقی را تشكیل می دهند. بنابراین همانطور كه ساختمان ها و تاسیسات آنها تحت پوشش بیمه آتش سوزی قرار می گیرند آسانسور و متعلقات آن نیز به همراه ساختمان و یا به تنهایی می تواند تحت پوشش بیمه آتش سوزی و خطرات تبعی آن (سیل، زلزله، طوفان و ...) قرار گیرد.

نتیجه گیری:

در خاتمه و با توجه به توضیحات فوق، ارائه نرخ و شرایط پوشش های بیمه ای مذكور، منوط به اخذ و كسب اطلاعات تكمیلی دیگری است كه بعضی از آنها عبارتند از: نوع آسانسور – كاربری آسانسور – شركت سازنده – ظرفیت – سال ساخت – تعداد طبقات (توقف) – تعهدات درخواستی و درخصوص صدور بیمه مسئولیت مدنی كارفرما در قبال كاركنان تعداد افراد شاغل در شركت می بایستی مشخص شود.

بدین ترتیب توصیه ما به تمام سازندگان – نصابان و تعمیركاران یا فروشندگان و حتی مدیران ساختمان این است كه حتماً آسانسور خود را در نزد یكی از شركت های معتبر بیمه نمایند. هزینه صدور این بیمه نامه در مقایسه با سایر هزینه های ساختمان بسیار ناچیز خواهد بود.

محمد تقوی - مشاور بیمه

 منبع: پورتال لیفت ایران