گمان می‌کنید تعداد قوانینی که در استاندارد برای ایمنی نصب و استاندارد آسانسور در نظر گرفته شده چند مورد است؟ در عوض تعداد اصولی که برای اطمینان از صحت کار باید رعایت شود چند مورد است؟ خدمت شما عرض کنم که استاندارد ایران با وجود تمام حجمش و اصلاحاتی که به طور مرتب بر آن صورت می‌گیرد در این رابطه بسیار ناقص است. خود مسئله اضافه شدن بندها و تغییرات دائمی آن نشان از ناکارآمدی قوانین حاظر دارد. به یاد دارم روزی نصابی که از آشنایان بود و برای تعمیر آسانسوری که من تأییدش نکرده بودم رفته بود، با من تماس گرفت و گفت: «مهندس شما چرا سائیده شدن ... و ... را در برگه ایرادات ننوشته‌اید؟» گفتم که این موارد بعدا ایجاد شده و در زمان بازرسی وجود نداشته‌اند، زیرا در آن زمان نمی‌توانستم بگویم که خیلی از موارد مهم در استاندارد دیده نشده و نمی‌توانم خارج از موارد ذکر شده در استاندارد موردی را ذکر کنم . قصد بحث در مورد قانون و ایراداتی که به آن وارد است را ندارم و می‌دانم که اصلاح آن در یک فاصله زمانی کوتاه چند ماه نیز ممکن نیست. پس بیائید صحبت از قانون و کتاب را کنار گذاشته و از مواردی نادیدنی اما اثرگذار بر کیفیت آسانسور صحبت کنیم. آسانسور یک صنعت است، اما فاصله زیادی با سایر صنایع موجود در ایران دارد. در تمام ایران مواردی از این دست به چشم می‌خورد. پس از این همه سال حضور صنعت در ایران اکنون به تازگی شعارهای دیر آشنای (اول ایمنی بعد کار) و... را در کارگاه‌های شهرداری و برنامه‌های تلویزیون می‌بینیم. جای این شعارها مدت‌ها در صنایع ایران کم رنگ بوده اما جای این شعارها در صنعت آسانسور کجاست؟ کدام شرکتی برای دریافت پروانه کار نیازمند دریافت گواهی‌های ایزو است؟ این گواهی‌ها چه هستند؟ به راستی هیچ چیز جز چند برگ کاغذ و چند دستورالعمل اداری نیستند. اما افزایش کیفیت کار را به مرور زمان تضمین می‌کنند. در ادامه تاثیر سه عامل 1) ایمنی 2) قرارداد 3) بازرسی را بر کیفیت نهائی سیستم بررسی می‌کنیم. شما چه نصاب باشید، چه مدیر شرکت یا خریدار، بخواهید یا نخواهید این موارد به نحوی به شما مربوط می‌شوند.
1) ایمنی ابتدا بهتر است بدانیم سیستم محرک آسانسور برای حرکت دادن بارهائی حداقل بیش از 600 کیلوگرم ساخته شده بنابراین هیچ توجهی به توان جسمانی شما ندارد. اگر مثلا لباس شما به قسمتی از کابل‌های محرک گیر کند، سیستم این توان را دارد که شما را از یک سمت سوراخ سقف کشیده و مانند کارتون موش و گربه از سمت دیگر خارج کند. راه‌حلی که برای این مسئله در صنایع به کار گرفته شده استفاده از بویلرسوئیت است (که برای اولین بار توسط کارکنان بویلر –سیستم تولید بخار- استفاده شد و سوئیت به معنای لباس است). بویلرسوئیت لباسی یک دست و بدون بند و متعلقات اضافه است. دارای منافذی برای تهویه هوا در لباس می‌باشد که جلوی تعرق زیاد را می‌گیرد (بر خلاف لباس‌های دو تکه). تعداد زیادی جیب به صورت مناسب برای قرار دادن ابزار کار در آن تعبیه شده و به دلیل برخورداری از مقاومت بالا، قیمت پائین و سهلوت شستشو، کار کردن با آن آسان است و کارگر در هنگام استفاده از آن کمتر نگران خراب شدن لباسش بوده و آسوده‌تر کار می‌کند. جالب اینجاست که من در اکثر موارد دیده‌ام نصاب‌ها به جای استفاده از این لباس‌ها از یک سری لباس و شلوار کهنه -به اصطلاح لباس کار- استفاده می‌کنند. پیش از انقلاب پیمانکاران صنعت نفت ملزم به تهیه لباس ایمنی، کمپ و غذا برای کارگرها نبودند. این موضوع نه به دلیل سود جو بودن آنها بلکه به دلیل آشنا نبودنشان به اصول بهره وری بود. اگر مثلا از 25 کارگر یک نفر را مسئول تدارکات کنیم فکر می‌کنید در مجموع چند ساعت در وقت 24 نفر دیگر صرفه‌جوئی می‌شود و بهره وری چقدر افزایش پیدا می‌کند؟ اما امروز در همین صنعت اگر از کل کارگران یک کمپ راندمان کمی را شاهد باشیم جای کارگرها شرایط پیمانکار را بررسی می‌کنیم. همان طور که گفتیم در این زمینه در صنعت آسانسور قانونی اعمال نمی‌شود و باید گفت سایر صنایع- مانند صنعت نفت، آهن و...- با تمام کاستی‌هایشان از صنعت آسانسور بسیار جلوتر هستند. سایر البسه ایمنی که باید در حین نصب آسانسور وجود داشته باشد: کفش‌ایمنی که دارای پنجه آهنی و مقاوم در برابر ولتاژ برق است. با توجه به بالا بودن ولتاژ سیستم آسانسور استفاده از آن ضروری است. عینک ایمنی که محافظ چشم در حین برشکاری، سوراخ زنی و ... است. کلاه ایمنی که علاوه بر محافظت در برابر ضربه، محافظ خوبی در برابر جریان برق است. و بالاخره دستکش خالدار و دستکش جوشکاری برای محافظت در برابر بریدگی و حرارت است. باز هم تاکید می‌کنم قیمت یک دست کامل از این وسایل آنقدر پائین است که تهیه آن را حتی به کسانی که فقط یک دستگاه آسانسور در آپارتمان دارند و گهگاهی به آن سر می‌زنند هم توصیه می‌کنم.
2) قرارداد مورد بعدی نوع قرارداد شما با شرکت متولی اجراء است. هر چند فرمت خاصی برای این نوع قراردادها وجود ندارد، اما هرچه قرارداد شفاف‌تر باشد نتیجه برای دو طرف کار بهتر خواهد بود. چند مورد که از سایر موارد ضروری‌تر به نظر می‌رسد را ذیلا عرض می‌کنم: · به جای به کار بردن تعاریف مجهولی مانند موتور ایتالیائی، در اسپانیائی و ... سازنده و نوع قطعات را به دقت در قرارداد مشخص کنید. مانند موتور ... ساخت ... مدل ... . · حداکثر زمان تحویل آسانسور، شیوه پرداخت هزینه‌ها، مسئولیت ضرر و زیان‌های ناشی از اشتباهات کاری و تکلیف کارفرما و پیمانکار در صورت نقض موارد پیمان باید به دقت در قرارداد مشخص شده باشند. · گاهی هزینه‌های جانبی در انجام یک کار در صورتی که مشکلی به وجود آید، برابر درصد قابل توجهی از هزینه‌های قرارداد خواهد شد. دو مورد را که به دلیل اهمیتشان به صورت جداگانه بررسی می‌کنیم شامل خدمات سرویس و نگهداری و دریافت استاندارد است: o در صورت نصب صحیح، سیستم شما حداقل تا یک سال نباید نیازمند تعمیر اساسی باشد. بنابراین شرکت نصاب باید تضمین تعمیر و نگهداری سیستم را برای حداقل مدت یکسال پس از نصب به صورت رایگان به عهده بگیرد. o یک سیستم مناسب در حداکثر سه بازدید باید به تایید اداره استاندارد برسد. با توجه به این که هر چه تعداد بازدیدها بیشتر باشد هزینه استاندارد هم بالا می‌رود از نصابتان بخواهید برای افزایش دقت کاری هزینه‌های مربوط به دریافت استاندارد را تخمین زده و در ابتدای امضای قرارداد آن را در هزینه نصب منظور کند.
3) بازرسی اما از مهمترین مواردی که هنوز به آن نپرداخته‌ایم مسئله استاندارد آسانسور است. هر شغلی ویژگی‌های مربوط به خودش را دارد که بنا به این ویژگی‌ها توسط قانون‌گذار قوانین متفاوتی بر آن اعمال می‌شود. مانند کاهش مالیات بر درآمد اشخاصی که در مناطق محروم کار می‌کنند یا پرداخت حق جوشکاری علاوه بر پایه حقوق برای جوشکارهائی که دود باری را استنشاق می‌کنند. از جمله این مشاغل خاص که با موارد خاص مواجه است و با سایر مشاغل فرق می‌کند بازرسی آسانسور است. اما قانون کار تفاوت خاصی برای این شغل نسبت به سایر مشاغل قایل نشده است. با توجه به متنوع بودن شرکت‌های متولی استاندارد، قوانین هر شرکت بازرسی بر کیفیت استانداردی است که از سوی آن شرکت صادر می‌شود تاثیر می‌گذارد. اهمیت دادن به این مسئله هم از سوی مشتری‌ها و هم مدیران این شرکت‌ها در افزایش ایمنی سیستم‌های بالابر موثر است. · همان طور که می‌دانید دانش بازرسی، دانشی به روز است که برخلاف پروژه‌هائی مانند پروژه‌های صنعت نفت که نیازمند استفاده از تجربیات 20 سال گذشته است نیازمند اطلاع از آخرین تغییرات در قوانین ، اطلاع از آخرین حوادث آسانسوری و خلاصه علاقه بازرس به به‌روز بودن و شغلش است. همانگونه که واضح است هر چه شرکت بازرسی به بازرسانش در صورت انجام وظیفه به صورت صحیح امنیت شغلی طولانی‌تری را بدهد بازرس‌های آن سازمان افراد مجرب‌تر و با دانش‌تری خواهند شد. پس نوع و مدت قرارداد بازرس عاملی تاثیر گذار است. · در صنایع بزرگ مانند نفت احراز یک موقعیت شغلی نیازمند گذراندن دوره‌های مرتبط تعریف شده، کسب درجه سازمانی لازم و عدم سوءپیشینه است. حداقل در مورد بسیاری از افرادی که می‌شناسم و از جمله خودم، جز اوراق هویت، مدرک تحصیلی و مدرک گذراندن یک دوره 8 ساعته به چیز دیگری نیاز نبوده است. با توجه به حساسیت این شغل اهمیت بیشتر به عدم سوء پیشینه، مرتبط بودن مدرک تحصیلی، احراز حسن اخلاق و توانایی علمی برای بازرسان از نظر نویسنده یک نیاز است. · برای یک سری مشاغل شناخته شده مانند ناظر کارگاه و ... قوانین اداره کار تا حد زیادی توانسته مسائل کاری این افراد را پوشش دهد. اما در مورد بازرس‌ها شرایط کاملا متفاوت است. برخلاف ناظر که در بیشتر زمان کاری در محل کارش حضور دارد، یک بازرس مجبور است به طور دائم از یک محل به محل دیگری برود و هیچ قانونی برای پرداخت هزینه‌های ایاب‌وذهاب، هزینه غذا، ماموریت‌های خارج از شهر و... به صورت صریح وجود ندارد. قوانین درون سازمانی در برخورد با این دسته از مسائل، تاثیری مستقیم بر کیفیت کار نفراتی دارد که باید علاوه بر سختی کار بر هوای نفسشان نیز در برابر برخی پیشنهادهای به ظاهر اغواء کننده مقاومت کنند. صحبت از مواردی این گونه مانند وجود نمودار وظایف، مستند بودن دستورات و... که در استانداردها ملاک عمل است به همین جا ختم نمی‌شود و بسیار طولانی‌تر از این چند سطر است. در پایان به همین مقدار بسنده می‌کنم و امیدوارم مطالعه این مقاله برای شما خواننده محترم سودمند بوده باشد. | .gif){kind=spacer}
